Η Τετάρτη 11 Μαρτίου ήταν η τελευταία «κανονική» μέρα της ζωής μας στην εποχή του κορονοϊού. Το πρωί ο Πάνος πήγε γραφείο και εγώ στις εξωτερικές δουλειές μου, το μεσημέρι είχαμε ραντεβού στο Divani Caravel για να συζητήσουμε για ένα event που προγραμματίζαμε για μετά το Πάσχα, μετά εγώ ήπια καφέ με την Στέλλα και την Νίκη και είπαμε τα δικά μας, και το βράδυ πήγαμε για dinner με τον Τάσο και την Ίλια στο Napule’s.
Η ανησυχία για την κατάσταση είχε ξεκινήσει μέρες πριν αλλά εμείς πολύ συνειδητά προσπαθήσαμε να συνεχίσουμε την ζωή μας με την μεγαλύτερη δυνατή «κανονικότητα» για όσο περισσότερο χρόνο θα ήταν δυνατόν, για να συνεχίσουμε να στηρίζουμε τις επιχειρήσεις που ήδη πλήττονταν από το γεγονός πως πάρα πολλοί άνθρωποι είχαν ήδη αποφασίσει να μείνουν σπίτι τους, αλλά και το lifestyle το οποίο πρεσβεύουμε τόσο σαν άνθρωποι, όσο και σαν sites.
Παρόλα αυτά, επιστρέφοντας εκείνη την Τετάρτη βράδυ στο σπίτι, και ακούγοντας τις ειδήσεις για την Ιταλία που είχε ήδη μπει σε σπιράλ, αποφασίσαμε πως είχε έρθει η ώρα να αλλάξουμε την καθημερινότητα μας. Την Πέμπτη 12 Μαρτίου ο Πάνος πήγε στο γραφείο και ενημέρωσε όλους τους συνεργάτες μας πως στο εξής και για όσον καιρό θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση θα δουλεύουμε όλοι από το σπίτι, και πως άσχετα με το τι θα έκανε ο καθένας τους σε προσωπικό επίπεδο, δεν θέλαμε να συνεχίσουν να βγαίνουν για την ύλη του FnL παρόλο που ακόμα και τα εστιατόρια και τα bars ήταν ανοιχτά. Αποφασίσαμε επίσης πως θα συνεχίσουμε να ανεβάζουμε κομμάτια πιο γενικά και προσαρμοσμένα στο κλίμα της εποχής, και πως θα συνεχίσουμε να σχεδιάζουμε τα events της επόμενης μέρας, ελπίζοντας πως θα έρθει σύντομα.
Την Παρασκευή το πρωί βγήκαμε για όλα όσα έπρεπε να γίνουν πριν το «μένουμε σπίτι», super market για προμήθειες, φούρνο, κάβα, βιβλιοπωλείο κλπ, και από το μεσημέρι και μετά μπήκαμε στην νέα πραγματικότητα με ηθικό ακμαίο.
Σήμερα, δέκα μέρες μετά, η καθημερινότητα μας έχει μπει πια σε μια σειρά και το ηθικό παραμένει ακμαίο, παρόλο που τα πράγματα δυσκολεύουν και πάνε. Τα εστιατόρια, τα ξενοδοχεία, τα bars και ότι έχει σχέση με την ευζωία έχουν πια κλείσει και η δουλειά μας αυτή την στιγμή έχει μπεί στο pause, και προφανώς το FnL συνεχίζει και θα συνεχίσει να στέκεται όρθιο, όμως η κατάσταση αυτή φέρνει μαζί της αντικειμενικές δυσκολίες σε σχέση με τις πληρωμές, την εφορία, τις συνεργασίες μας και ένα σωρό πράγματα που ακόμα, δεν έχουν λύση από το κράτος. Και δυστυχώς -και αυτό ισχύει για χιλιάδες επιχειρήσεις και όχι μόνο για μας- το γεγονός πως είχαμε αρχίσει μόλις να σηκώνουμε κεφάλι μετά από μια πολύ δύσκολη δεκαετία, δεν μας έχει επιτρέψει να έχουμε καβάτζες χρημάτων που να μπορούν να καλύψουν υποχρεώσεις μηνών χωρίς έσοδα. Με το FnL να έχει στηθεί και να έχει ανθίσει στην καρδιά της κρίσης όμως, και έχοντας περάσει πολλές δυσκολίες μέχρι σήμερα, ξέρουμε πως είμαστε δυνατοί και θα καταφέρουμε να αντέξουμε, και πως όταν τελειώσουν όλα αυτά θα είμαστε πάλι στο κέντρο των εξελίξεων. Μέχρι τότε θα κάνουμε υπομονή και θα στηρίξουμε την δουλειά και την ομάδα μας όσο καλύτερα μπορούμε. Και όλα θα πάνε καλά.
Σε ότι έχει να κάνει με την καθημερινότητα, είμαστε από τους τυχερούς που έτσι κι αλλιώς αγαπούσαμε το σπίτι μας πάντα, και απολαμβάναμε τις στιγμές που περνούσαμε σ΄αυτό. Επίσης 30 χρόνια μετά και με όλες τις δυσκολίες που έχουμε περάσει στην διάρκεια τους, με τον Πάνο εξακολουθούμε να περνάμε καλά μαζί και να απολαμβάνουμε ο ένας την παρέα του άλλου. Και αυτά είναι δυο στοιχεία που βοηθάνε πολύ όταν βρίσκεσαι κλεισμένος 24/7 σε ένα σπίτι με κάποιον.
Η αρχή δεν ήταν πολύ εύκολη η αλήθεια είναι, όταν έχεις μάθει να είσαι διαρκώς έξω και να τρέχεις όλη μέρα σε δουλειές το να μείνεις μέσα είναι παράξενο με την έννοια πως δεν ξέρεις πως να το διαχειριστείς. Συνειδητοποιήσαμε όμως γρήγορα πως για να πετύχει το project χρειαζόμαστε ο καθένας τον χώρο και τον χρόνο του, και πως δεν γίνεται να είμαστε όλη μέρα «μαζί» ακόμα και μέσα στο ίδιο σπίτι. Οπότε ο Πάνος εγκατέστησε το προσωρινό του γραφείο στην τραπεζαρία που είναι στον κάτω όροφο του σπιτιού, το δικό μου γραφείο είναι έτσι κι αλλιώς στον επάνω, και τα πρωινά, μετά το breakfast, πιάνει ο καθένας τον υπολογιστή του και κάνει την δουλειά του, και έτσι κρατιέται μια επίφαση απόστασης που μας έχει φανεί πολύ χρήσιμη.
Προσωπικά μένοντας σπίτι έχω να ασχοληθώ με ένα σωρό πράγματα παραπάνω από αυτά που έκανα παλιότερα. Με την φασίνα ας πούμε μια που και η κυρία που μας κάνει τις δουλειές μένει και εκείνη στο δικό της σπίτι. Μαγειρεύω επίσης τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα – τις υπόλοιπες παραγγέλνουμε delivery γιατί θέλουμε να στηρίξουμε τα εστιατόρια που παραμένουν ανοιχτά έστω και έτσι- βάζω πλυντήρια και στεγνωτήρια, και το μόνο που αρνούμαι να κάνω προς το παρόν είναι το σίδερο που το απεχθάνομαι. Έχω κάνει συμφωνία με τον Πάνο πως τα ρούχα του σπιτιού θα τα φοράμε ασιδέρωτα, και πως τα σεντόνια και τις πετσέτες θα τα χρησιμοποιούμε όπως βγαίνουν από το στεγνωτήριο. Και όταν του τελειώσουν τα σιδερωμένα του πουκάμισα, που θα αργήσουν μια που δεν βγαίνουμε, θα δούμε τι θα κάνουμε. Κατά τα άλλα, οι μέρες περνάνε χαλαρά. Όταν έχει καλό καιρό αράζουμε στην βεράντα, διαβάζουμε βιβλία και περιοδικά, ακούμε μουσικές, βλέπουμε σειρές και ταινίες, έχουμε λιώσει το Netflix και το Amazon, γράφουμε πολύ, κοιμόμαστε και ξυπνάμε ότι ώρα θέλουμε, κάνουμε σχέδια, και λέμε να ξαναρχίσουμε να παίζουμε και μπιρίμπα.
Προφανώς ανησυχούμε για το μέλλον, αλλά και για το παρόν, για την υγεία του παιδιού μας που μένει μόνο του πια, για την υγεία των μαμάδων μας που και οι δύο ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, για τους φίλους και τους συνεργάτες μας και τις οικογένειες τους, για την δουλειά, για την ζωή μας γενικότερα. Και προφανώς παθαίνουμε και φρίκες που προσπαθούμε να τις κρύψουμε ο ένας από τον άλλον αλλά δεν τα πολύ-καταφέρνουμε, όταν έχεις ζήσει τόσα χρόνια μαζί ξέρεις και διαβάζεις τον άνθρωπο σου σαν ανοιχτό βιβλίο.
Κατά τα άλλα, περιμέναμε να περάσουν οι πρώτες δέκα μέρες για να βεβαιωθούμε πως είμαστε και οι δυο καλά, και ευτυχώς είμαστε, και στο εξής το project είναι βγαίνουμε μια φορά την εβδομάδα για τα απαραίτητα παίρνοντας όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις. Όλα τα υπόλοιπα τα παραγγέλνουμε online, πράγμα που απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό, και αυτή είναι μια αλλαγή από τις πολλές που συντελούνται αργά αλλά σταθερά στην ζωή μας. Ειδικά για μας που και λόγω χαρακτήρα και λόγω δουλειάς ήμασταν λίγο χύμα στο κύμα, ο προγραμματισμός σε οτιδήποτε άλλο έξω από τα επαγγελματικά είναι κάτι καινούριο, αλλά όμως απαραίτητο σε κάθε κομμάτι της καθημερινότητας μας. Από το τι θα μαγειρέψουμε άρα τι θα βγάλουμε το πρωί από την κατάψυξη μέχρι το τι θα φτιάξουμε την επόμενη μέρα με τα left overs – σας έχω πολύ ωραίες ιδέες γι΄αυτό by the way που θα ανέβουν τις επόμενες μέρες στο Blond- και από το τι θα ψωνίσουμε την μέρα που βγαίνουμε ώστε να μείνουμε στους χώρους με άλλα άτομα όσο λιγότερο χρόνο γίνεται μέχρι το πότε θα βγάλουμε εναλλάξ βόλτα την Brigitte, αντιλαμβάνομαι για πρώτη φορά στην ζωή μου τι εννοεί ο Adler όταν λέει το πρόγραμμα δημιουργεί στα παιδιά μια αίσθηση ασφάλειας.
Και βέβαια, περνάμε πολλές ώρες στα social media, κάτι που κάναμε έτσι κι αλλιώς λόγω δουλειάς αλλά τώρα έχει μια παραπανίσια χάρη μια που μας φέρνει κοντά σε φίλους, διαδικτυακούς και «κανονικούς» και που κρατά την επικοινωνία μας με τον έξω κόσμο ζωντανή. Είναι σαν να έχεις ένα παράθυρο μόνιμα ανοιχτό, και μια αλυσίδα εμψύχωσης και έννοιας να σε συνδέει με όλους όσους μοιράζεστε κοινά ενδιαφέροντα, κοινή αισθητική, και κοινή αντίληψη. Με ανακουφίζουν απίστευτα τα αστεία που μοιραζόμαστε, οι προσωπικές στιγμές, οι φωτογραφίες από τα σπίτια και την καθημερινότητα μας, οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες που απαντώνται και ξορκίζονται και που είναι κοινές για όλους μας, η αίσθηση πως όλο αυτό το περνάμε μαζί και πως γι’ αυτό, θα το αντέξουμε. Αγαπώ τις φωνές της λογικής, το χιούμορ, το ανάλαφρο κουτσομπολιό, τις ανταλλαγές ιδεών, συνταγών, και κάθε είδους πληροφορία που κάνει την καθημερινότητα μας πιο εύκολη ή πιο ενδιαφέρουσα. Αγαπώ ακόμα και τις διαφωνίες μας, όταν γίνονται με τρόπο εποικοδομητικό και πολιτισμένο. Βέβαια, έχουν πέσει και πολλά mute - και ένα ή δύο unfriend - μια που τα νεύρα μου δεν είναι σε φάση για να ανέχομαι τον κάθε βαρεμένο, ακόμα και αν μέχρι πριν λίγο καιρό έκανα τα στραβά μάτια. Για να διατηρήσω την αισιοδοξία μου και την λογική μου, χρειάζεται φιλρτάρισμα στο interaction, τώρα περισσότερο από ποτέ.
That been said, όσο περνάει ο καιρός συνειδητοποιώ πως αυτή η έστω οικιοθελής απομόνωση μας δεν είναι κατά κανέναν τρόπο τελικά μια χρυσή ευκαιρία να ανακαλύψουμε τους εαυτούς μας ή να απολαύσουμε τον ελεύθερο χρόνο μας. Ο περιορισμός δεν είναι η ιδανική συνθήκη για να κάνεις οτιδήποτε άλλο πέρα από το να προσπαθήσεις να παραμείνεις αισιόδοξος και να βρεις τις διαδικασίες που θα σε κρατήσουν ψύχραιμο και ψυχολογικά υγιή. Μια αναγκαστική επιλογή που μας βγάζει εντελώς έξω από τα όσα αποτελούσαν την καθημερινότητα μας και τις συνήθειες μας για χρόνια δεν μπορεί και δεν είναι δώρο, και αυτό θα το αντιληφθούμε φοβάμαι όλοι, πολύ σύντομα. Ανατρέχοντας στο προηγούμενο μου ποστ, οφείλω να παραδεχτώ πως μάλλον βιάστηκα ανασύρω την Πολυάννα απο μέσα μου. Το μόνο θετικό που μπορώ να βρω δέκα μέρες μετά μέσα σε όλη αυτή την σοκαριστική εμπειρία είναι το μάθημα που παίρνουμε κάθε μέρα που περνάει. Να μην χάσουμε ποτέ ξανά χρόνο και ευκαιρίες γιατί τελικά στην ζωή δεν είναι τίποτα δεδομένο. Και σήμερα περισσότερο από ποτέ, νομίζω πως το μυαλό όλων μας γυρίζει πίσω, σ΄αυτά που χάσαμε. Στα ταξίδια που δεν κάναμε, στις διακοπές που δεν χαρήκαμε όσο έπρεπε, στα σ΄αγαπώ και στα συγγνώμη που αναβάλαμε, στις ευκαιρίες που αφήσαμε να περάσουν, στα «άλλη φορά» και «άλλη μέρα» που αποφασίσαμε όταν νομίζαμε πως είχαμε όλον τον χρόνο δικό μας.
Διαβάζω και πολλά άρθρα για το πως η ζωή μας δεν θα επιστρέψει ποτέ ξανά στην προηγούμενη της κατάσταση και αυτό πιστεύω πως εντείνει την αγωνία όλων μας για το μέλλον. Που όμως, δυστυχώς ή ευτυχώς δεν το ξέρει κανείς και έτσι μπορούμε να επιλέξουμε να το φανταστούμε όπως το θέλουμε, στο δικό μας, προσωπικό ιδανικό σενάριο. Για μένα είναι η βεβαιότητα πως κάτω από αυτόν τον ήλιο, κι αυτόν τον ουρανό, και δίπλα σε αυτή την θάλασσα, η μοναχικότητα δεν μπορεί να ευδοκιμήσει. Και επειδή η ισορροπία είναι απαραίτητη προϋπόθεση στην ζωή, πιστεύω πως το αύριο θα είναι κάτι ανάμεσα στο χτες και στο τώρα. Θα αλλάξουν τα πράγματα, και θα μείνουν σημάδια, όμως επειδή η κοινωνικότητα είναι στο DNA μας όπως και η εξωστρέφεια, εκεί θα επανέλθουμε σοφότεροι και ωριμότεροι ελπίζω, την επόμενη μέρα. Στο μαζί που είναι τόσο πολύ πιο δυνατό από το χώρια. Άλλωστε και τώρα που μιλάμε, την ιστορία συνεχίζουν να την γράφουν οι παρέες όπως έχει πει ο μέγας Νιόνιος, και καθόλου δεν πειράζει που σ΄αυτή την φάση οι παρέες είναι διαδικτυακές γιατί η δύναμη τους κάνει όντως θαύματα.
Δεν τρέφω ψευδαισθήσεις. Ξέρω καλά πως τα χειρότερα έρχονται, και όπως συμβαίνει πάντα στην ζωή θα χρειαστεί να πιάσουμε πάτο πριν αρχίσουμε να ανεβαίνουμε ξανά προς το φως. Όμως παραμένω αισιόδοξη, και δυνατή, γιατί βλέπω πως ο καθένας μας είναι ένας κρίκος μιας πολύ γερής αλυσίδας και ένα χέρι που θα δώσει φόρα για να κολυμπήσουμε όλοι μαζί, απέναντι.Στις μέρες, τις εβδομάδες και τους μήνες που θα έρθουν, θα χάσουμε πολλές φορές το κουράγιο μας. Όμως θα ξαναβρίσκουμε γρήγορα την ψυχραιμία μας γιατί όλο αυτό θα το περνάμε μαζί παρόλο που ο καθένας μας θα είναι στο δικό του σπίτι. Μέσα στην τεράστια ατυχία μας, και μέσα στον ορυμαγδό που συμβαίνει γύρω μας, είμαστε τυχεροί γιατί υπάρχει το Internet και αυτά τα social media που μας κρατάνε σε επαφή και μας κάνουν από μονάδες σύνολο. Να το θυμόμαστε αυτό, και να παίρνουμε θάρρος. Και θα εξακολουθήσουμε προφανώς να κάνουμε χαβαλέ, και να ξορκίζουμε τον φόβο και το άγχος με τα ροζ, και τα ελαφρά, και τα χαζοχαρούμενα για να μην φρικάρουμε, και τελικά όλα θα περάσουν, και το μέλλον θα είναι δικό μας, έστω και με αλλαγές. Αρκεί να προσέχουμε, και να είμαστε καλά.
Stay home, stay safe.
Υ.Γ. Λίγες ώρες αφού τελείωσα το ποστ, ανακοινώθηκε η απαγόρευση κυκλοφορίας. Για όσους από εμάς «μείναμε σπίτι» δεν αλλάζει κάτι ιδιαίτερο πέρα από το ότι θα πρέπει να έχουμε μαζί την ταυτότητα μας και να στέλνουμε SMS πριν βγούμε.Τα αυτονόητα προσπαθει να πετύχει η κυβέρνηση, να μας κρατήσει υγιείς και ασφαλείς, και είναι εντυπωσιακό (#not) το ότι διάφοροι ήδη ψάχνουν τρόπους να κοροϊδέψουν και την απαγόρευση κάνοντας πλακίτσες για το πόσο απλό είναι να συμπληρώσεις ψεύτικη δήλωση «γιατί ποιος θα σε τσεκάρει;» λες και πρόκειται για κάποιου είδους διαγωνισμό μαγκιάς ή εξυπνάδας.
Που ζούμε ρε γαμώτο; Και με ποιους;
